Θα τρίζουν τα κόκαλα Ιβάνωφ και Κατσάνη...

Οταν οι αθλητές έπεφταν μαχόμενοι κατά διαφόρων κατακτητών, δεν ήξεραν τι θα συνέβαινε το 2013

Του ΝΙΚ. ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗ

http://www.enet.gr/

    Δεν έπρεπε να γίνει ποδοσφαιριστής ο Γιώργος Κατίδης, αλλά μπασκετμπολίστας. Οχι στην ΑΕΚ, ούτε στον Αρη, αλλά στον Ηρακλή. Οχι μόνο θα απέφευγε πολλές από τις κακές παρέες της ασπρόμαυρης μπάλας, αλλά θα είχε και την τιμή να παίξει με την πορτοκαλί στο «Ιβανώφειο». Αν πάλι επέλεγε το βόλεϊ, θα τον έφερναν οι άνεμοι στο «Κατσάνειο». Εκεί όπου προσκυνάς πριν μπεις.

    Μπορεί, τότε, να τον πλησίαζε κάποιος παλιός και να του εξηγούσε στο αυτί τι σημαίνει ναζισμός, πώς ακριβώς κερδίζει κάποιος το δικαίωμα να ντύνεται με τη σημαία της πατρίδας του και πόσο χρήσιμο θα ήταν να ανοίξει κανένα βιβλίο για να ξεστραβωθεί. Στις μέρες μας, η άγνοια ισοδυναμεί με κουκούλα, αν καταλαβαίνετε τι εννοούμε. Ο Κατίδης, πάντως, αποκλείεται να κατάλαβε.

 

Πιο Ελληνας

    Ο Γεώργιος Ιβάνωφ δεν γεννήθηκε Ελληνας, ήταν όμως πιο Ελληνας από τους Ελληνες - και ιδίως τους σύγχρονους πατριδοκάπηλους.

    Γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1911 από Ρώσο πατέρα, που απεβίωσε λίγο αργότερα, και μετακόμισε έφηβος στη Θεσσαλονίκη, γενέτειρα του πατριού του, Γιάννη Λαμπριανίδη.

    Γράφτηκε στον Ηρακλή σε ηλικία 15 ετών και ήταν από τους κορυφαίους κολυμβητές της χώρας στα χρόνια του Μεσοπολέμου, ενώ ασχολήθηκε με το ποδόσφαιρο και το πόλο. Επαιξε μάλιστα και στην Εθνική Πολωνίας. Σπούδασε Γεωπονική στο Βέλγιο και στη Γαλλία και μιλούσε 6 γλώσσες: πολωνικά, ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ρωσικά.

    Μόλις ο Χίτλερ άναψε ξανά το φιτίλι, ο 29χρονος Ιβάνωφ έφυγε για την Παλαιστίνη για βασική στρατιωτική εκπαίδευση και επέστρεψε στην Ελλάδα έτοιμος να συνεισφέρει στην Αντίσταση, ως μέλος των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, τον Οκτώβριο του 1941. Εδρασε ως κατάσκοπος σε συνεργασία με Ελληνες αντιστασιακούς και μετέδωσε μέσω ασυρμάτου στο Συμμαχικό Στρατηγείο πολύτιμες πληροφορίες, χάρη στις οποίες καταστράφηκαν αρκετές νηοπομπές με εφόδια για τον Ρόμελ.

    Ως σαμποτέρ οργάνωσε και εκτέλεσε δολιοφθορές τεράστιου βεληνεκούς.

    Τον Μάρτιο του 1942 βούτηξε στα παγωμένα νερά του Σκαραμαγκά ζωσμένος με εκρηκτικό μηχανισμό και κολύμπησε όλη νύχτα, προκειμένου να τοποθετήσει μαγνητικές βόμβες σε γερμανικό υποβρύχιο (U-133) αγκυροβολημένο στο Ναύσταθμο της Σαλαμίνας. Το υποβρύχιο τινάχτηκε στον αέρα την επόμενη μέρα, ενώ εκτελούσε περιπολία.

    Με παρόμοιο τρόπο, ο Ιβάνωφ τοποθέτησε εκρηκτικά στα ύφαλα δύο πλοίων του «Αξονα», τα οποία βυθίστηκαν μέσα στο λιμάνι της Πάτρας, και ενός υποβρυχίου (U-372), που κατέληξε στο βυθό του Κορινθιακού, ενώ δύο φορές ανατίναξε γερμανικά πολεμικά αεροπλάνα, παρεισφρέοντας καμουφλαρισμένος νύχτα στις βάσεις του Ελληνικού και της Ελευσίνας.

    Οι κατακτητές επικήρυξαν τον Ελληνοπολωνό πράκτορα με το ιλιγγιώδες ποσό των 500.000 δραχμών, όταν όμως τον συνέλαβαν, δεν κατάλαβαν την πραγματική του ταυτότητα. Ο Ιβάνωφ απέδρασε ύστερα από δύο μέρες. Τον ξανάπιασαν, αλλά εκείνος δραπέτευσε και πάλι. Επεσε στα χέρια των Γερμανών για τρίτη φορά το φθινόπωρο του 1942, «καρφωτός» από έναν γερμανοτσολιά ονόματι Παντελή Λαμπρινόπουλο, έναντι 2 εκατομμυρίων δραχμών. Καταδικάστηκε τρις εις θάνατον και εκτελέστηκε στην Καισαριανή, έπειτα από μία τελευταία -αιματηρή- προσπάθεια απόδρασης στις 4 Ιανουαρίου 1943. Τα τελευταία του λόγια ήταν: «Ζήτω η Ελλάδα! Ζήτω η Πολωνία!»

    Οι Πολωνοί ανακήρυξαν το Γέρζι Στσαΐνοβιτς (ή Γεώργιο) Ιβάνωφ εθνικό ήρωα. Εδωσαν το όνομά του σε δρόμους, έφτιαξαν ανδριάντες, του αφιέρωσαν ειδική αίθουσα στο Πολεμικό Μουσείο της Βαρσοβίας, έκαναν τη ζωή του κινηματογραφική ταινία. Οι Σύμμαχοι του απένειμαν μεταθανάτια το μετάλλιο της Στρατιωτικής Αρετής. Η Ελλάδα τίμησε τον Ιβάνωφ με το ανώτατο μετάλλιο ανδρείας και έφτιαξε άγαλμα προς τιμήν του στην οδό Λαγκαδά της Θεσσαλονίκης.

Διοικητής

    Το διπλανό «Κατσάνειο», έδρα της ομάδας βόλεϊ του Ηρακλή, πήρε το όνομά του από τον Γεώργιο Κατσάνη, διοικητή της 33ης Μοίρας Καταδρομών στην Κύπρο. Ο πρώην σπρίντερ από το Σιδηρόκαστρο Σερρών πολέμησε σαν λιοντάρι και έπεσε από τα βόλια του «Αττίλα» στις 21 Ιουλίου 1974 στον Αγιο Ιλαρίωνα, στην περιοχή της Κυρήνειας. Μόλις τη δεύτερη μέρα της τουρκικής εισβολής...

    Ο Κατσάνης ήταν μόλις 37 ετών όταν χτυπήθηκε από τα πυρά των εχθρών. Υπήρξε αθλητής του Ηρακλή από τα 14 του, με καλές επιδόσεις στα 100 μέτρα (αυτό ήταν το καλό του αγώνισμα), στα 200 μέτρα, στο μήκος και στις σκυταλοδρομίες. Στα 18 του μπήκε στη Σχολή Ευελπίδων και ξεκίνησε στρατιωτική καριέρα, ώσπου ζήτησε τη μοιραία μετάθεση στην Εθνική Φρουρά, το 1973, με το βαθμό του ταγματάρχη.

    «Ηταν καταϊδρωμένος και το πρόσωπό του ήταν μαύρο από την επαφή στα καψαλισμένα θάμνα», θυμάται το τελευταίο πρωινό της ζωής του Κατσάνη ο Σπ. Παπαγεωργίου στο βιβλίο του «Πεθαίνοντας στην Κύπρο»: «Τον τύλιγαν πού και πού οι καπνοί που έρχονταν από πιο κάτω. Κρατούσε αυτόματο και είχε στη ζώνη του χειροβομβίδες. Εδινε φωναχτά οδηγίες στους στρατιώτες του. Κάποιοι από αυτούς θυμούνται ότι τα τελευταία του λόγια ήταν : "Θα τους τσακίσουμε, παιδιά, να είσαστε σίγουροι. Σε 5 λεπτά θα είμαστε απάνω".

    »Ακουσε, όμως, κάποιους να του φωνάζουν από απέναντι: "Μη χτυπάτε, είμαστε Ελληνες, κύριε Κατσάνη". Προχώρησε δίχως προφυλάξεις και χτυπήθηκε αλύπητα από τουρκικά πυρά, θύμα μπαμπεσιάς των εχθρών, που (όπως αποδείχθηκε αργότερα) είχαν συλλέξει ονόματα και φωτογραφίες των Ελλήνων αξιωματικών. "Μη φοβάστε, θα πέσουμε, αλλά δεν θα φύγουμε, να σας αφήσουμε στα χέρια των Τούρκων", έλεγε στον φίλο του Τεύκρο Χειμώνα από την Κυρήνεια.

    Οι στρατιώτες του Κατσάνη προσπάθησαν να πάρουν το άψυχο κορμί του διοικητή τους, έδωσαν μάχη σε θερμοκρασία 42 βαθμών υπό σκιάν, αλλά δεν τα κατάφεραν».

    Το πτώμα του ήρωα Κατσάνη έμεινε άταφο στο χώμα του Πενταδάκτυλου.

    Το στρατόπεδο της Δ' Μοίρας Καταδρομών στη Ρεντίνα Θεσσαλονίκης και της 35ης Μοίρας Καταδρομών στο Σταυροβούνι της Κύπρου φέρουν και σήμερα το όνομά του.

    Τα κόκαλα του Γεώργιου Ιβάνωφ και του Γεώργιου Κατσάνη τρίζουν συχνά τώρα τελευταία...